Yaşa bağlı işitme kaybı (presbiakuzi), dünya çapında işitme kaybının en yaygın nedenidir. İletişim sorunlarından demans riskinin artmasına kadar, yaşa bağlı işitme kaybı günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilir.

Bu kılavuzda yaşa bağlı işitme kaybının belirtileri, nedenleri, risk faktörleri ve tedavi seçenekleri dahil olmak üzere ayrıntılı bir genel bakış sunuyoruz.

Yaşa Bağlı İşitme Kaybı Nedir? (Presbiakuzi)

Yaşa bağlı işitme kaybı, presbiakuzi olarak da bilinir ve genellikle yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olarak kademeli olarak gelişen bir durumdur. 65 ile 74 yaş arasındaki yetişkinlerin 3’te 1’ini ve 75 yaş üstü yetişkinlerin yaklaşık %50’sini etkileyen en yaygın işitme kaybı türüdür.

Yaşa bağlı işitme kaybı, yaşlı yetişkinlerde iletişim, günlük yaşamı, ruh sağlığını etkileyebilir ve hatta demans riskini arttırabilir. Yaşa bağlı işitme kaybı yavaş yavaş geliştiği için birçok kişi ilk başlarda belirtileri fark etmeyebilir.

Yaşa Bağlı İşitme Kaybının Belirtileri

Yaşa bağlı işitme kaybının en yayın belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Tinnitus (kulak çınlaması)
• Başkalarından sık sık kendilerini tekrar etmelerini istemek
• Diğer insanların sesleri peltek veya mırıltılı gelmesi
• Ses seviyesini başkaları için rahatsız edici seviyelere çıkarmak
• Özellikle gürültülü ortamlarda konuşmayı anlamada sorun yaşamak
• Aşağıdakiler de dahil olmak üzere yüksek perdeli sesleri duymada sorun yaşamak:
  • “f”, “k”, “s”, “p” ve “ch” gibi bazı ünsüz sesleri
  • Kadınların veya çocukların sesleri
  • Diğer daha yüksek frekanslı sesler

Siz veya sevdiğiniz biri bu belirtilerden herhangi birini veya başka işitme değişiklikleri yaşıyorsa, mümkün olan en kısa sürede bir işitme testi planlayın.

Yaşa Bağlı İşitme Kaybının Nedenleri

Yaşa bağlı işitme kaybı, sensörinöral işitme kaybının (SNİK) bir türüdür. Sensörinöral işitme kaybı, işitme siniri veya ses işlemeden sorumlu hassas tüy hücreleri de dahil olmak üzere iç kulaktaki hasardan kaynaklanır.

Yaşa bağlı işitme kaybı, iç kulaktaki hangi bölgelerin etkilendiğinde bağlı olarak birkaç farklı kategoriye ayrılabilir:

• Sensoriyel Presbiakuzi: İç kulaktaki yüksek frekanslı sesleri algılayan tüy hücrelerinin kaybı nedeniyle oluşur; bu da yüksek frekanslı sesleri duymada zorluk yaratır.
• Nöral Presbiakuzi: Kokleadaki sinir liflerinin ve ses sinyallerini beyne taşıyan spiral ganglion nöronlarının kaybından kaynaklanır.
• Mekanik Presbiakuzi (Koklear İletim Tipi): İç kulakta yaşa bağlı fiziksel değişiklikler olup, ses işleme sürecini etkiler.
• Strial Presbiakuzi: İç kulak sıvısını dengeleyen ve işitme sisteminin düzgün çalışmasını sağlayan stria vascularis hücrelerinin kaybıyla olur.
• Mixt Presbiakuzi: Yukarıdaki değişimlerden ikisi veya daha fazlasının aynı anda bir arada bulunmasıdır.

İşitme kaybı yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olsa da, bu düşüş diğer faktörler tarafından hızlanabilir veya şiddetlenebilir.

Yaşlı Yetişkinlerde İşitme Kaybı Risk Faktörleri

Adından da anlaşılacağı gibi, yaş ve yaşa bağlı işitme kaybının birincil tetikleyicisidir; ancak ek risk faktörleri, işitme kaybının ne kadar şiddetli ve ne zaman ortaya çıkacağını etkileyebilir. İşte bunlardan sadece birkaç örnek:

Genetik Faktörler

Genetik, işitme üzerinde önemli bir rol oynar. Hatta uzmanlar, yaşa bağlı işitme kaybının %35 ila %55’inin genetik etkilerle bağlantılı olduğuna inanmaktadır.

Araştırmacılar ayrıca işitme kaybında rol oynayan 100’den fazla gen tespit etmiştir. Yaşa bağlı işitme kaybıyla en sık ilişkilendirilen genlerden biri GJB2 genidir.

GJB2 geni, gap junction proteini (connexin 26) adı verilen bir proteinin üretiminden sorumludur. Bu protein, iç kulakta yer alan ve işitmeden sorumlu olan kokleanın düzgün çalışmasını sağlamak için hayati öneme sahiptir.

Altta Yatan Sağlık Sorunları

İşitme kaybı, bazı altta yatan sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bu rahatsızlıklar kan akışını, sinir sağlığını etkileyebilir veya kulakta iltihaplanmaya neden olabilir; tüm bunlar işitme duyunuzu etkiler.

İşte yaşa bağlı işitme kaybı riskini artırabilecek bazı yaygın sağlık durumları:

• Diyabet
• Yüksek Tansiyon (hipertansiyon)
• Kalp Hastalıkları
• Otoimmün Hastalıklar
• Lyme Hastalığı
• İnme (felç)
• Tümörler (Akustik Nöroma)
• Böbrek Hastalıkları
• Tiroid Bozuklukları

Bu hastalıkların yönetimi ve doğru tedavinin alınması, etkilerini azaltabilir ve yaşlandıkça işitme sağlığınızın korunmasına yardımcı olabilir.

Ototoksik İlaçlar

Bazı ilaçlar işitme üzerinde zararlı etkilere sahip olabilir. Bu duruma ototoksisite ya da ilaca bağlı işitme kaybı denir.

İlaç kaynaklı işitme kaybı riski, yaş ilerledikçe daha belirgin hale gelebilir. Bunun nedeni, yaşlı bireylerin ilaçlara daha fazla ihtiyaç duyması ve bu ilaçların etkilerine karşı daha savunmasız hale gelmeleridir:

• 65 yaş üzerindeki yetişkinlerin %90’ı düzenli olarak en az 1 reçeteli ilaç, %80’i ise 2 reçeteli ilaç kullanmaktadır.
• Yaşlandıkça böbrek fonksiyonları doğal olarak azalır; bu da vücudun ilaçları atmasını zorlaştırır ve ototoksik etkilerin daha şiddetli hissedilmesine neden olabilir.

Yüksek Ses Maruziyeti

Yüksek sese maruz kalmak, yaşa bağlı işitme kaybının hem başlangıcını hem de şiddetini etkileyebilen önemli bir risk faktörüdür. Zamanla tekrarlayan ya da uzun süreli yüksek ses maruziyeti, sesleri algılamada görevli iç kulaktaki tüy hücrelerine zarar verebilir. Bu tüy hücreleri bir kez hasar gördüğünde ya da yok olduğunda yenilenmezler ve bu da kalıcı işitme kaybına yol açar.

Bu durum, yaşla birlikte doğal olarak meydana gelen işitme duyusundaki azalmayla birleştiğinde, işitme yetisinin daha hızlı bozulmasına neden olabilir.

Yaşam Tarzı Faktörleri

Yaşam tarzı seçimleri de yaşa bağlı işitme değişikliklerinde önemli bir rol oynar. Bazı alışkanlıklar ve davranışlar, yaşa bağlı işitme kaybı riskini artırabilir ya da zamanla bu durumu daha da kötüleştirebilir.

• Fiziksel Aktivite Eksikliği: Birçok çalışma, hareketsiz yaşam tarzının ileri yaşlarda işitme kaybı riskini artırdığını göstermiştir.
• Kötü Beslenme: Araştırmalar, vitaminler, magnezyum, çinko, demir ve omega-3 yağ asitleri gibi temel besin maddelerinden yoksun bir diyetin işitme kaybı riskini artırabileceğini göstermektedir.
• Sigara İçmek: Sigara içenlerde veya pasif içici olan kişilerde işitme kaybı riski artmaktadır.

Sağlıklı yaşam alışkanlıkları, işitme duyunuzu korumanıza ve uzun vadede hem işitme sağlığınızı hem de genel sağlığınızı desteklemenize yardımcı olabilir.

Yaşa Bağlı İşitme Kaybı Tedavi Seçenekleri

Yaşa bağlı işitme kaybı kalıcı bir durum olsa da, reçeteli işitme cihazları hem işitme yeteneğinizden hem de genel yaşam kalitenizde önemli bir fark yaratabilir.

İşitme cihazları, yaşlı yetişkinlerde yalnızlık ve izolasyon duygularının yanı sıra bilişsel zorlanmayı da azaltabilir. Nitekim, işitme cihazı kullanımının, demans riski yüksek yaşlı yetişkinlerde bilişsel gerileme oranını neredeyse %50 oranında azalttığı bulunmuştur.

Siz veya sevdiğiniz biri işitme kaybı yaşıyorsa, mümkün olan en kısa sürede bir uzmana görünmeniz önemlidir. Altta yatan nedeni belirlemek ve ihtiyaçlarınıza en uygun tedavi seçeneğini belirlemek için zamanında teşhis çok önemlidir.

Yakınınızdaki Bir Audibel Kliniğiyle İşitme Muayenenizi Planlayın

Yaşa bağlı işitme kaybı yaşlanmanın doğal bir parçasıdır, ancak bazı risk faktörleri başlangıcını ve şiddetini etkileyebilir. Kesin bir tedavisi olmasa da, işitmenizi korumak ve dengeli bir yaşam tarzı sürdürmek uzun vadeli işitsel sağlığınızı destekleyebilir. Yaşa bağlı işitme kaybının erken teşhisi, durumun günlük yaşam kaliteniz üzerindeki etkisini azaltmada önemli bir rol oynar.

Çok geç olana kadar beklemeyin; hak ettiğiniz işitme sağlığı hizmetini almak için bugün size en yakın Audibel işitme kliniğini bulun. Yakınınızdaki kliniklere bakmak için tıklayınız.