İşitme kaybı korkutucu bir durum olabilir. İşitme kaybı aynı zamanda utanç verici, sinir bozucu ve yıpratıcı da olabilir. Neyse ki, işitme kaybını doğru bir şekilde teşhis etmek için adımlar atıldığında, etkili ve kişiye özel bir tedavi yaklaşımı yardımcı olabilir. Bu yazıda, işitme kaybının nasıl teşhis edildiğini inceleyeceğiz. Hangi belirtilere dikkat etmeniz gerektiğini, işitme testinizi ne sıklıkla yaptırmanız gerektiğini ve bir odyoloji muayenesi sırasında neler beklemeniz gerektiğini öğreneceksiniz.
Doğru bakımla sevdiklerinizi tekrar rahatça duyabilir, gürültülü ortamlarda konuşmalara tam anlamıyla katılabilir ve günlük iletişimlerinizi kolaylıkla yürütebilirsiniz.
Tespit, Spesifik Tanıdan Önce Gelir
İşitme kaybının farklı türleri ve nedenleri vardır, ancak her durumda, durum ne kadar erken teşhis edilirse gerekli tedaviye o kadar erken başlayabilirsiniz. Çoğu durumda, siz veya sevdiğiniz biri, iletişim kurmada zorluk gibi işitme kaybı belirtilerini ilk fark eden kişi olabilir. Aksi takdirde, işitme kaybı muhtemelen yalnızca bir odyolog tarafından yapılan işitme muayenesinde, rutin bir tarama sırasında veya başka bir sağlık uzmanının yönlendirmesiyle tespit edilecektir.
Aşağıda, işitme kaybının ilk kez tespit edilmesinin en yaygın yollarından bazılarının ayrıntılarını sunuyoruz.
Hastaların Belirti Göstermeye Başlaması
Çoğu zaman, insanlar işitme kaybının belirtilerini, durum zamanla kötüleştikçe kademeli olarak yaşarlar. Bu durum, en yaygın iki neden olan yaşa bağlı ve gürültüye bağlı işitme kaybı (GBİK) için de geçerlidir. İşitme kapasitesinde azalmayı ve aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını ilk fark eden kişi muhtemelen siz veya sevdikleriniz olacaktır:
- Gürültülü veya kalabalık ortamlarda konuşmaları anlamada zorluk
- Kelimeleri kaçırmak ve sıklıkla “ne?” demek
- Telefonda duyma sorunu
- Televizyon, stereo vb. cihazlarda diğerlerinden daha yüksek ses seviyesine ihtiyaç duymak
- Başkalarını duymak için daha fazla konsantre olmak zorunda kalmak
- Kelimelerin bazı kısımlarını yanlış duymak
- Yakınınızdaki diğer kişilerin duyduğunu bildirdiği sesleri duymamak
Daha ani gelişen diğer işitme kaybı türleri de genellikle hasta tarafından ilk fark edilenlerdir ve belirtiler hızla ortaya çıktığı için daha belirgin olabilir. Örneğin, başa alınan bir darbeden sonra, şiddetli baş tıkanıklığı nedeniyle veya bir ilacın yan etkisi olarak duyamama. Sizde veya sevdiğiniz birinde işitme kaybı olduğundan şüpheleniyorsanız, en kısa sürede sağlık uzmanınızla iletişime geçmeniz veya sevdiğiniz kişiyi bunu yapmaya teşvik etmeniz çok önemlidir.
Rutin Yıllık İşitme Muayeneleri
Uzmanlar, 18-40 yaş arası yetişkinler için, işitme kaybı belirtileri olmasa bile, işitme kapasitesini izlemek için her üç ila beş yılda bir rutin muayene önermektedir. 60 yaş ve üzeri kişilerin, belirti yaşayıp yaşamadıklarına bakılmaksızın, yıllık işitme muayenelerinden geçmeleri önerilir. Bu randevular, kulağınızdaki ve işitme sağlığınızdaki eğilimleri veya değişiklikleri takip etmenize yardımcı olur. Yaşlı yetişkinler ve gürültülü ortamlarda çalışanlar, kademeli işitme kaybı yaşama olasılığı daha yüksektir, ancak bir temel değer ve kulak sağlığı değerlendirmesi herkes için ve her yaşta önemlidir.
Düzenli işitme muayeneleri, işitme sağlığınızın uzun ömürlü olması ve işitme kaybı belirtilerinin erken teşhisi için hayati önem taşır. Bu muayeneler, daha dolu ve zengin bir yaşam için daha iyi bir işitme netliği sağlayabilir. İşitme cihazı kullanıcıları için, bu muayeneler aracılığıyla toplanan bilgilerle, cihazlarınızda en iyi şekilde duymanızı sağlayacak ayarlamalar yapılabilir.
Tıbbi Doktordan Odyoloji Bölümüne Sevk Ediliş
İşitme kaybı travma, bazı ilaçlar veya enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Bu durumlardan herhangi birini, özellikle bu durumlardan biri sırasında veya hemen sonrasında işitmenizde bir değişiklik fark ederseniz, bir doktora bildirmeniz önemlidir. Bu durumlarda, doktorunuz ön bir işitme testi yapacak ve işitmenizin risk altında olduğuna inanıyorsa, sizi daha kapsamlı bir muayene için bir odyolog veya kulak burun boğaz (KBB) doktoruna yönlendirecektir.
Bir tıp doktorunun sizi daha kapsamlı bir işitme muayenesi için bir odyoloğa yönlendirmesinin en yaygın nedenlerinden bazıları şunlardır:
Baş Kısmına Alınan Darbe
Başa, özellikle çeneye veya yüzün yan tarafına gelen bir darbe, işitme kemikçiklerinin veya “işitme kemiklerinin” kırılmasına veya yerinden çıkmasına neden olabilir. Kayıp şiddetli değilse ve hasta travmanın şokundaysa, sorunu ilk fark eden sağlık personeli olabilir.
İlaç Yan Etkileri
Ototoksisite olarak bilinen ilaç kaynaklı işitme kaybı, iç kulağa zarar veren bazı ilaçlar veya kimyasallardan kaynaklanır. Bu ilaçları kullanan hastalar, kulaklarda sürekli veya aralıklı çınlama, uğultu, vızıltı, işitme kaybı veya denge bozukluğu şeklinde ortaya çıkabilen işitme kaybı veya kulak çınlaması gibi yan etkiler yaşayabilirler.
Şiddetli Kulak Enfeksiyonu, Tıkanıklık veya Diğer Basınç Değişiklikleri
Kulak kanalı veya orta kulak enfeksiyonları, ister birincil belirti ister ikincil bir enfeksiyon olsun, kulak zarında artan basınca neden olabilir. Kulak zarları ayrıca uçuş sırasında artan hava basıncı, ani irtifa değişiklikleri veya şiddetli rüzgarlar nedeniyle de hasar görebilir.
Hastalıklar, Virüsler ve Diğer Durumlar
Menenjit, zona ve meniere hastalığı (bir iç kulak hastalığı) gibi hastalıklar da işitme kaybına neden olabilir. Tedavi eden doktor bu tür komplikasyonları göz önünde bulunduracak ve hastalarına da aynısını tavsiye edecektir. İşitme kaybı ayrıca yüksek ateş, diyabet, hipertansiyon ve felçten de kaynaklanabilir.
Yukarıda belirtilenlerden herhangi biriyle ilişkili olarak işitmelerinde herhangi bir değişiklik yaşayan hastalar, belirtileri derhal doktorlarına bildirmelidir.
İşitme Kaybı Uzmanı Tarafından Atılan Tanı Adımları
İşitme kaybı tespit edildiğinde, bir odyolog, doğru bir teşhis ve tedavi planı sunmak için kaybın seviyesini ve türünü belirleyecektir. Tedaviler sadece işitme cihazlarından fazlasını içerebilir ve işitme cihazları sizin özel durumunuza göre değişiklik gösterebilir.
Doktorlar işitme kaybını nasıl test eder? En etkili ve kapsamlı tedavi, yalnızca bir işitme uzmanı tarafından kulak keskinliğinizin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesiyle sağlanabilir. İşitme kaybını doğru bir şekilde teşhis etmek için atılan adımlar aşağıda özetlenmiştir.
Sağlık Anketi
İşitme sağlığı uzmanınız, genel sağlığınız, yaşam tarzınız ve kariyeriniz ve boş zaman aktivitelerinizde karşılaştığınız ses veya gürültü seviyeleri hakkında bilgi toplayarak başlar. Size sözlü olarak, basılı bir anket aracılığıyla veya randevu öncesi uygulamada belirtildiği gibi çevrimiçi olarak sorular sorulacaktır. Bu sorular, bireysel tanınıza yardımcı olacak tüm ilgili bilgileri toplayacaktır.
Aşağıdaki bilgiler talep edilecektir:
- İşitme duyunuzla ilgili kendi deneyiminiz ve fark ettiğiniz herhangi bir semptom
- Sigara, diyabet, yüksek tansiyon, felç vb. gibi sağlık faktörleri
- İşitme kaybına neden olduğu bilinen hastalıkların geçmişi
- Çalışma ve eğlence aktiviteleriniz sırasında yüksek seslere maruz kalmanız
- Aldığınız veya almış olduğunuz ototoksik ilaçların listesi
- Ailede işitme kaybı geçmişi
Fiziksel Muayene
Bir odyolog veya herhangi bir tıp uzmanının işitme testinden önce yapacağı ilk şey, dış kulağın fiziksel muayenesini yapmak ve otoskopla kulağın içine bakmaktır. Bu, öncelikle herhangi bir belirgin dış hasarı elemek ve işitme keskinliğini etkileyebilecek kulak kiri birikimini (serumen tıkanıklığı) değerlendirmek ve gidermek içindir.
Kaybı Ölçme
Testin bir sonraki aşamasında aktif bir rol oynayacaksınız. Tonlara ve seslere yanıt verecek ve odyoloğa geri bildirim sağlayacaksınız. Yanlış cevap diye bir şey yoktur. İşitme değerlendirmenizin sonuçları ancak yanıtlarınız kadar doğru olabilir, bu yüzden derin bir nefes alın, rahatlayın ve doğal bir şekilde yanıt verin.
Odyologun işitme kaybınızın derecesini teşhis etmek için kullanabileceği testlerden bazıları aşağıda listelenmiştir.
Saf Ton Testi
Genellikle bir ses kabininde kulaklık veya kulak içi kulaklık kullanılarak yapılan bu ilk testte, odyolog size önce bir kulağınıza, sonra diğer kulağınıza bir dizi saf ses sunacaktır. Bu test, her bir tonu duyabileceğiniz en düşük seviye olan saf ton eşiğinizi belirler.
Konuşma Eşiği Testi
Bu test sırasında, kelimeleri en yumuşak seviyede ne zaman anlayabildiğinizi belirlemek için, bir dizi kelimeyi sözlü veya kayıtlı olarak ne zaman duyabildiğiniz sorulacaktır.
Konuşma Anlama Testi
Çeşitli heceleri ne kadar iyi tanıyıp işleyebildiğinizi belirlemek için uygulayıcı, sizin için uygun olduğunu keşfettiği bir ses seviyesinde, her bir kulağınıza ayrı ayrı belirli heceler verecektir.
Ses Filtreleme Testi
Gürültünün ortasında konuşmayı ne kadar iyi ayırt edebildiğinizi ölçmek için, çeşitli seviyelerdeki arka plan gürültüsünün ortasında yumuşak bir şekilde konuşulan cümleleri dinleyeceksiniz.
Kemik İletim Testi
İşitmemizin bir kısmı kafamızdaki kemikler aracılığıyla gerçekleşir. Bu tür işitmenin ne kadar iyi çalıştığını belirlemek için genellikle bir osilatör kullanılır. Bu cihaz, temelde bazen bu test için kullanılan gösterişli bir diyapazondur. Osilatör sesi alır, yükseltir ve kulak zarını atlayarak kemikler aracılığıyla doğrudan kokleaya iletilen bir titreşime dönüştürür. İşitme sağlığı uzmanınız osilatörü kulağınızın arkasındaki kemiğe veya alnınıza yerleştirebilir.
Erken Teşhis ve Tanının Önemi
Tedavi edilmeyen işitme kaybı, utanç, hayal kırıklığı, kaygı, izolasyon ve depresyon duygularına yol açabilir. Dünyamızla ve başkalarıyla duyularımız aracılığıyla bağlantı kurarız. Bu duyulardan herhangi birinin kaybı veya bozulması, bu bağlantı hissini engelleyebilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir.
Johns Hopkins Medicine’e göre, işitme kaybı olan yetişkinlerin bunama geliştirme olasılığı beş kat, düşme yaşama olasılığı ise üç kat daha fazladır. İşitme kaybı, denge sorunları ve denge üzerindeki diğer etkiler nedeniyle genel olarak kazara yaralanma riskini artırır.
GBİK gibi bazı işitme kaybı türleri önlenebilir. Koruyucu ekipmanlar kullanarak kulaklarınızın zarar görmesini engellemenin ve işitmenizi riske atan aktivitelerden kaçınmanın yanı sıra, kulaklarınızı düzenli olarak muayene ettirmeniz de önemlidir.
Yakınınızdaki Bir İşitme Kliniklerine Bakın
Artık işitme kaybının nasıl teşhis edildiğini ve erken teşhisin önemini bildiğinize göre, size yakın bir işitme kliniğinden randevu almak için tam zamanı. Son zamanlarda işitmenizde herhangi bir değişiklik yaşadıysanız veya üç yıldan uzun süredir işitme testi yaptırmadıysanız, daha fazla beklemeyin.
İşitme sağlığınızı korumak için ilk adımı atmanızı ve Türkiye genelindeki işitme kliniklerimizden birinde deneyimli işitme sağlığı uzmanlarımızdan biriyle görüşmenizi öneririz. Yakınınızdaki kliniklere bakmak için tıklayınız.
