Yaşlandıkça işitmemizde bazı değişiklikler yaşamak oldukça yaygındır. Televizyonun sesini biraz daha açtığınızı ya da insanlardan kendilerini tekrar etmelerini daha sık istediğinizi fark edebilirsiniz. Ancak birçok kişi, işitme kaybının yaşlı yetişkinlerde düşme riskini artırabileceğini fark etmez. Aslında, hafif derecedeki işitme kaybı bile düşme riskinizi üç katına çıkarabilir.

Bu yazıda, tedavi edilmeyen işitme kaybının düşmelere nasıl yol açabileceğini ve işitme cihazlarının güvenli, bağımsız ve aktif bir yaşam tarzını nasıl destekleyebileceğini açıklıyoruz.

İŞİTMENİN DENGE ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Kulaklarınızın dengeyle bir ilgisi olmadığını düşünebilirsiniz ancak işitme aslında ayakta dengede kalmanıza yardımcı olan önemli bir rol oynar. Bu durum, iç kulakta bulunan iki temel sistem sayesinde gerçekleşir: işitsel sistem (koklea) ve vestibüler sistem.

VESTİBÜLER SİSTEM

Koklea, sesler hakkında beyninize sinyaller göndererek duymanıza yardımcı olurken; vestibüler sistem ise hareket ve vücut pozisyonu hakkında sinyaller iletir.

Vestibüler sistem şu konularda yardımcı olur:

• Denge: Baş hareketlerini ve pozisyonlarını algılayarak ayakta dururken, yürürken veya hareket  ederken dengede kalmanı sağlar.
• Mekansal Farkındalık: Beyninin, vücudunun uzaydaki konumunu ve hareketini anlamasına yardımcı olur.
• Koordinasyon: Vücut duruşunu koordine etmek ve hareketlerinin düzgün ve kontrollü olmasını sağlamak için diğer duyusal girdilerle birlikte çalışır.
• Göz Stabilitesi: Başın hareket ettiğinde, gözlerini otomatik olarak odaklayarak görüşünü sabit tutmana yardımcı olur.

Vestibüler sistem ile işitme sistemi birbiriyle bağlantılıdır. Her ikisi de iç kulakta yer alır ve beyne bilgi ileten sinir yollarını paylaşırlar. Bu nedenle, sistemlerden birindeki bir sorun bazen diğerini de etkileyebilir. Yani, işitmeni etkileyen bir durum vestibüler sistemini ve dengen, de etkileyebilir. Peki, bu neden olur? Gel, bunu aşağıda adım adım inceleyelim.

İŞİTME KAYBI DÜŞME RİSKİNİ NASIL ARTIRIR?

Acil serviste kırmızı harflerle “Emergency” (Acil Durum) yazan bir tabela – işitme cihazlarının düşme algılama ve uyarı sistemleri sayesinde hızlı yardım almayı simgeliyor.

Düşmeler, yaşlı yetişkinlerde yaralanmaların en yaygın nedenlerinden biridir ve ayakta dengede kalmak, bağımsızlığı korumanın anahtarıdır. CDC’ye (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) göre, 65 yaş üstü yetişkinlerden dörtte birinden fazlası her yıl düşmektedir.

Düşmeler aynı zamanda travmatik beyin hasarlarının, kalça kırıklarının ve diğer ciddi sağlık sorunlarının da en yayın nedenidir. Hatta her yıl 3 milyondan fazla acil servis başvurusuna yol açmaktadır.

Düşmelerin ne kadar ciddi ve korkutucu olabileceği yadsınamaz ve onları önlemek, nedenlerini anlamakla başlar. Yaşlı yetişkinlerde düşmenin en önemli risk faktörlerinden biri de işitme kaybıdır.

Aşağıdaki bölümlerde bunun nedenini inceleyeceğiz.

Bozulmuş Denge

Yukarıda da değindiğimiz gibi, iç kulağınızda iki önemli yapı bulunur: işitmeyi sağlayan koklea ve hareket ile dengeyi kontrol eden vestibüler sistem. Bu iki sistem birbirine çok yakındır ve beyne sinyal iletmek için bazı ortak sinir yollarını kullanırlar.

Bu kadar yakın bağlantılı oldukları için, birindeki hasar genellikle diğerini de etkiler. Yani, işitme kaybı denge sorunlarının da bir işareti olabilir. Nitekim bir çalışmada, işitme kaybı yaşayan katılımcıların %22’sinin aynı zamanda baş dönmesi (vertigo) yaşadığı bulunmuştur.

Ancak başınız dönmese bile, beyniniz dengede kalmak için doğru sinyalleri alamıyor olabilir. Bu durum da dengenizi kaybetmenizi ya da beklenmedik şekilde takılıp düşmenizi kolaylaştırabilir.

Azalmış Çevresel Farkındalık

Ses, çevremizin farkında olmamızda hayati bir rol oynar. Yaklaşan ayak sesleri, trafik sesleri, hatta hışırdayan yapraklar gibi sesler beynin çevreyi algılamasına yardımcı olur. Bu işitsel bilgiler olmadan, bir durumu yanlış değerlendirmek veya hazırlıksız yakalanmak daha kolaydır – bu da kaymalara, takılmalara ve düşmelere yol açabilir.

İşitme kaybı, bağırışlar, trafik sesleri ya da alarmlar gibi önemli güvenlik uyarılarını kaçırmanıza da neden olabilir. Bu durum, sizi düşme ve diğer yaralanmalara açık hale getiren tehlikeli durumlara sokabilir.

Artan Bilişsel Yük

Bilimsel çalışmalar, işitme kaybı ile bilişsel gerileme arasındaki güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Beyniniz, konuşmaları anlamaya ve kaçırılan kelimeleri tamamlamaya fazladan çaba harcadığında, diğer şeylere odaklanmak için daha az zihinsel enerjisi kalır.

Bu duruma bilişsel yük denir ve bu yük; dikkati, tepki süresini ve karar verme becerilerini olumsuz etkileyebilir – ki bu yetiler ayakta dengede kalmak için oldukça kritiktir. Bilişsel işlevlerdeki küçük düşüşler bile düşme riskini artırabilir.

Azalmış Fiziksel Aktivite

Araştırmalar, işitme kaybı ile fiziksel aktivite azalması arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Tedavi edilmeyen işitme kaybı olan kişiler, iletişim kurmakta zorlandıkları için sosyal etkinliklerden, grup aktivitelerinden ya da gürültülü ortamlardan uzak durmaya başlama eğilimindedir.

Bu tür davranış değişiklikleri zamanla daha az aktif bir yaşam tarzına yol açabilir. Daha az hareket etmek, kasların zayıflamasına neden olur. Hareketsizlik ve kasların kullanılmaması, düşme riskini önemli ölçüde artırabilir – özellikle yaşa bağlı kas kaybı (sarkopeni) yaşayan yaşlı bireyler için bu durum daha da tehlikelidir.

Vestibüler Bozukluklar

Vestibüler bozukluklar, denge ve mekansal yönelimde bozulmalara neden olan altta yatan sağlık durumlarıdır. Vestibüler disfonksiyon olarak adlandırılan bu durum, birçok farklı hastalıkla ilişkili olabilir ve bu hastalıklar hem vestibüler sistemi hem de işitme yetisini etkileyebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Meniere hastalığı
• Multipl skleroz (MS)
• Vestibüler nörinit
• Labirentit (iç kulak iltihabı)
• Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV)
• Akustik nörinomlar (tümörler)
• Lyme hastalığı (borrelioz)
• Otoimmün iç kulak hastalığı (AIED)

Bu hastalıkların birçoğu, görme değişikliklerine, baş dönmesine, vertigoya veya denge kaybı hissine yol açabilir; ki bu semptomların hepsi düşme riskini ciddi şekilde artırır. Eğer bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, en kısa sürede bir sağlık uzmanına başvurmanız çok önemlidir.

İŞİTME KAYBI TEDAVİSİ DÜŞME RİSKİNİ NASIL AZALTABİLİR?

Gün batımında güzel bir sahilde oturan, neşeyle gülen ve sohbet eden beş yaşlı yetişkinden oluşan bir arkadaş grubu; bu sahne, işitme cihazlarının yaşlı bireylerde sosyal izolasyonu nasıl azalttığını simgeliyor.

İşitme kaybı tedavisi yalnızca iletişimi kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda ayakta dengede kalmanıza da yardımcı olabilir. Hatta araştırmalar, işitme kaybı yaşayan yaşlı bireylerde işitme cihazı kullanımının düşme riskini %50’ye kadar azaltabileceğini göstermektedir.

Aşağıda, işitme kaybı tedavisinin düşme riskini nasıl azaltabileceğine ve günlük yaşam kalitesini nasıl iyileştirebileceğine dair birkaç örnek bulabilirsiniz:

Gelişmiş Mekansal Farkındalık

İşitme cihazları, ayak sesleri, trafik, kapı zilleri ya da adınızı çağıran birinin sesi gibi önemli çevresel sesleri duymanıza yardımcı olur. Bu işitsel ipuçları, çevrenizde olup bitenlere karşı uyanık ve farkında kalmanızı sağlar, böylece hazırlıksız yakalanma ihtimalinizi azaltır.

Bu artan mekansal farkındalık, beyninizin vücudunuzun uzaydaki konumunu ve hareketini daha iyi anlamasına yardımcı olarak, ayakta dengede kalmanızı sağlar.

Azalmış Bilişsel Yük

Net duyduğunuzda, beyniniz konuşmaları takip etmek veya işitme kaybından kaynaklı eksik kelimeleri tamamlamak için ekstra çaba harcamaz. Bu da yürümek, dengede kalmak ve çevrenize tepki vermek gibi önemli işlere odaklanmak için daha fazla bilişsel kaynak sağlar. Bu durum özellikle kalabalık veya yabancı ortamlarda çok önemlidir.

Uygulama İçi Denge Testleri

Günümüzde birçok işitme cihazı, ayarları yapmanızı sağlayan ve bazıları denge testi yapmanıza imkan tanıyan akıllı telefon uygulamalarıyla uyumludur. My Audibel Hearing Aid App gibi uygulamalar, telefonunuzdan kolayca uygulayabileceğiniz, ayakta ne kadar dengede olduğunuzu test eden basit denge değerlendirme egzersizleri sunar.

Bu hızlı ve kendi kendine yapılan test, denge sorunlarının erken belirtilerini yakalamanıza, zamanla değişimleri takip etmenize ve sonuçları sağlık uzmanınızla paylaşmanıza yardımcı olur. Daha iyi işitmek için kullandığınız teknolojiyle güvenliğinizi korumanın kolay ve pratik bir yoludur.

Fitness Takip Özellikleri

Bazı reçeteli işitme cihazlarının aynı zamanda fitness takip cihazı olarak kullanılabileceğini biliyor muydunuz? Audibel işitme cihazları, günlük aktivite seviyelerinizi izleyen ve adım sayısı, ayakta kalma süresi, hareketlilik gibi önemli verileri kaydeden yerleşik sensörlere sahiptir.

Bu özellik, fiziksel aktiviteyi artırmak, kas gücünü desteklemek ve düşme riskini azaltmak için güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir. Bir çalışmada, yaşlı yetişkinlerin %45’i fitness takip cihazlarını kullandıktan sonra motivasyonlarının arttığını, %46’sı ise daha sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsediğini bildirmiştir.

Bu tür destek özelliklerine sahip işitme cihazları, sadece işitme kalitenizi artırmakla kalmayıp, sağlıklı, aktif ve bağımsız kalmanız için daha kapsamlı bir yaklaşım sunar.

Yerleşik Düşme Algılama ve Uyarılar

Fitness takibi harika bir özellik olsa da düşme algılama özelliği olan işitme cihazları hayat kurtarabilir. Günlük adımlarınızı takip eden aynı sensörler, vücut hareketlerinizi ve pozisyonunuzu da izler. Ani ve düşme ile uyumlu bir hareket algılandığında, seçtiğiniz acil durum kişilerine otomatik olarak uyarı gönderir.

Bu özellik, aktif yaşayan, yalnız olan veya daha önce düşme geçmişi bulunan yaşlı bireyler için özellikle faydalıdır. İşitme desteğiyle gerçek zamanlı güvenlik özelliklerini birleştiren bu cihazlar hem iletişim aracı hem de güvenlik cihazı olarak işlev görür.

Dengede, Aktif ve Bağımsız Kalın – Bugün İşitmenizi Kontrol Ettirin

İşitme kaybı ilk başta küçük bir rahatsızlık gibi görünebilir ancak sağlık ve güvenliğiniz üzerinde birçok kişinin fark etmediğinden çok daha büyük etkileri olabilir. Denge problemlerinden bilişsel yüke kadar, tedavi edilmemiş işitme kaybı düşme riskinizi önemli ölçüde artırabilir ve genel yaşam kalitenizi düşürebilir.

İyi haber ise, bunun için yapabileceğiniz bir şeyler olduğudur. İşitme kaybını tedavi etmek için adımlar atarak, düşme riskinizi azaltabilir, güvende, dengede ve bağımsız kalabilirsiniz.

İşitme uzmanlarımız size yardımcı olmaya hazır. İşitmenizde herhangi bir değişiklik fark ettiyseniz, beklemeyin bugün size en yakın merkezimizi bulun ve daha iyi bir genel sağlık için bir adım atın. Yakınınızdaki kliniklere bakmak için tıklayınız.