Bir sabah uyanıp bir kulağınızın duymadığını fark ettiğinizi düşünün. Sesler boğuk ve çok uzaktaymış gibi geliyor ve hatta biraz başınız dönebilir. Ani işitme kaybı korkutucu bir deneyim olabilir ve düşündüğünüzden daha yaygın olabilir.
Tahminler her yıl 5.000 kişide 1 ila 6 kişiyi etkilediğini gösterse de uzmanlar, genellikle teşhis edilemediği için yıllık ani işitme kaybı vakalarının gerçek sayısının çok daha yüksek olduğuna inanıyor. Bu, hem semptomların hem de hızlı başlangıçlı işitme kaybının nedenlerinin farkında olmanın çok önemli olmasının birçok nedeninden biridir.
Bu kılavuzda, ani işitme kaybının ne olduğunu, dikkat edilmesi gereken temel belirtileri, yaygın nedenlerini ve mevcut tedavi seçeneklerini açıklıyoruz.
Ani İşitme Kaybı Nedir?
Ani işitme kaybı, birkaç gün içinde, birkaç saat içinde veya hatta anında gelişebilen hızlı başlangıçlı bir işitme kaybıdır. Bu durum genellikle yalnızca bir kulağı (unilateral) etkiler, ancak her iki kulakta da (bilateral) görülebilir.
Bir veya her iki kulakta hızla gelişen işitme kaybı tıbbi acil durum olarak tedavi edilmelidir.
Ani İşitme Kaybının Belirtileri
Ani işitme kaybının belirtileri tek veya her iki kulakta da ortaya çıkabilir. Bazı kişiler işitme kaybından hemen önce yüksek bir “patlama” sesi duyabilirken, bazıları ise fark edilir bir işitme güçlüğüyle uyanır.
Ani işitme kaybının diğer yaygın belirtileri şunlardır:
- Bir veya her iki kulakta boğuk veya bozuk ses
- Kulakta dolgunluk veya basınç hissi
- Konuşmayı anlamada zorluk
- Baş dönmesi veya denge sorunları (vertigo)
- Kulakta çınlama, vızıltı veya uğultu sesleri (tinnitus)
Sizde veya sevdiğiniz birinde bu belirtilerden herhangi biri varsa, derhal tıbbi yardım almanız önemlidir.
Ani İşitme Kaybının Türleri
Durumun özel nedenine bağlı olarak, ani işitme kaybı sensörinöral (iç kulakta hasar), iletim tipi (dış veya orta kulakta sorunlar) veya her ikisinin bir karışımı olarak kategorize edilebilir:
- Sensörinöral işitme kaybı (SNİK): İç kulak tüy hücrelerinin veya işitme sinirinin hasar görmesi sonucu oluşan işitme kaybı.
- İletim tipi işitme kaybı (İTİK): Orta veya dış kulakta fiziksel tıkanıklıklar veya hasarlar (kulak kiri birikmesi, anormal kemik büyümesi, vb.) nedeniyle oluşan işitme kaybı.
- Mixt işitme kaybı: Hem sensörinöral hem de iletim tipi işitme kaybının bir karışımıdır.
Ani Sensörinöral İşitme Kaybının (SSHL) Nedenleri
Sensörinöral işitme kaybı (SNİK), en yaygın işitme kaybı türüdür. Genellikle işitme sinirindeki veya iç kulağınızdaki hassas tüy hücrelerindeki hasardan kaynaklanır. Bu hasarın belirtileri hızla ortaya çıktığında, ani sensörinöral işitme kaybı (SSHL) olarak sınıflandırılır.
Aşağıda SSHL ile bağlantılı en yaygın nedenlerden bazıları listelenmiştir.
Akustik Travma
Ani işitme kaybı bazen aşırı yüksek seslere maruz kalmaktan kaynaklanabilir. Bu durum akut akustik travma (AAT) olarak bilinir ve gürültü kaynaklı işitme kaybının (NIHL) aşırı bir biçimidir.
120 desibel (dB) ve üzeri herhangi bir ses, aşağıdakiler de dahil olmak üzere anında işitme kaybına neden olabilir:
- Silah sesleri
- Havai fişekler
- Jet uçağı kalkışı
- Gürültülü konserler
- Gök gürültüsü
- Motorlu testereler
Yüksek sese maruz kaldıktan sonra geçici eşik kaymaları (TTS) yaşamak da yaygındır. TTS genellikle birkaç saat veya gün sonra kaybolan, aniden başlayan boğuk işitme veya kulaklarda çınlama olarak kendini gösterir.
Ancak tekrarlanan TTS, zamanla işitmenize kalıcı zarar verebilir ve gürültüye bağlı işitme kaybına neden olabilir.
Altta Yatan Sağlık Durumları
Bazı altta yatan sağlık sorunları iç kulağa veya işitme sinirine zarar vererek ani sensörinöral işitme kaybıyla karakterize bir iç kulak rahatsızlığıdır.
- Meniere hastalığı: Baş dönmesi, kulak çınlaması (tinnitus) ve aniden dalgalanan işitme kaybıyla karakterize bir iç kulak rahatsızlığıdır.
- Otoimmün bozukluklar: Romatoid artrit veya multipl skleroz gibi bazı otoimmün durumlar, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasına neden olur. Bazı durumlarda, iç kulağı veya işitme sinirini hedef alarak işitme kaybına yol açabilirler.
- Lyme hastalığı: Çoğunlukla keneler tarafından bulaşan, işitmeden sorumlu sinirlerde kronik iltihaplanmaya ve hasara neden olabilen bakteriyel bir enfeksiyondur. Bir araştırma, ani işitme kaybı yaşayan hastaların %10,5’inin Lyme hastalığına sahip olduğunu ortaya koymuştur.
- Diyabet: Yüksek kan şekeri seviyeleri, iç kulaktakiler de dahil olmak üzere sinirlere ve kan damalarına zarar verebilir. Diyabetli kişilerde SSHL görülme olasılığı iki kat daha fazladır.
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon): Yüksek tansiyon, iç kulaktaki kan damarlarının yırtılmasına ve ani işitme kaybına yol açabilir.
Bunlar, ani işitme kaybına yol açabilecek olası altta yatan sağlık sorunlarından sadece birkaçıdır. Siz veya sevdiğiniz biri SSHL yaşıyorsa, olası sağlık sorunlarını tespit etmek ve zamanında tedavi görmek için mümkün olan en kısa sürede profesyonel yardım almanız önemlidir.
Ototoksik İlaçlar
Bazı ilaçlar ototoksiktir, yani iç kulak üzerinde toksik etki göstererek kalıcı işitme kaybına yol açabilir. Ototoksik işitme kaybı, ilacın dozuna ve kullanım süresine bağlı olarak kademeli veya ani gelişebilir.
Ototoksik etkisi olduğu bilinen 200’den fazla ilaç vardır bunlardan bazıları şunlardır:
- Tezgah üstü ağrı kesiciler
- Antibiyotikler
- Kemoterapi ilaçları
- Döngü diüretikleri
- Kinin bazlı bitkisel takviyeler
Genellikle, maruz kalma dozu veya süresi ne kadar yüksekse, işitme kaybı o kadar hızlı gelişir. Ototoksik bir ilacı bırakmak daha fazla hasarı önleyebilir, ancak şu anda ilaca bağlı işitme kaybını tersine çevirmenin bir yolu yoktur.
Akustik Nöroma (Vestibüler Schwannoma)
Akustik nöroma, vestibüler schwannom olarak da adlandırılan iyi huylu (kanserli olmayan) bir beyin tümörü türüdür. Araştırmalar, akustik nöroma vakalarının yaklaşık %26’sında ani işitme kaybı gözlendiği belirtilmiştir.
Beyin iç kulağa kan sağlayan bir atardamar bulunur. Bazı akustik nörama vakalarında, tümör bu atardamara baskı yaparak kan akışımı kısıtlar ve ani işitme kaybına neden olur.
Stokes
Ani işitme kaybı, felçlerle ( serebrovasküler kazalar) ilişkili yaygın bir risktir. Araştırmalara göre, felçli hastaların SNHL geliştirme riski, felçli olmayan hastalara kıyasla %71 daha yüksektir.
İnme, beyne kan akışında kan pıhtıları (iskemik inme) veya kan damarlarının patlaması (hemorajik inme) gibi sorunlar olduğunda meydana gelir. Her iki inme türü de ani sensörinöral işitme kaybına neden olabilir.
Ani işitme kaybı, inmenin bir uyarı işareti (beyne giden kan akışında sorun olduğunu gösterir) olabileceği gibi inmenin kendisinin bir sonucu da olabilir.
Ani İletim Tipi İşitme Kaybının Nedenleri
İletim tipi işitme kaybı (İTİK), dış veya orta kulaktaki fiziksel engellerin işitmeyi engellemesiyle ortaya çıkar. Bu engeller yaralanmalar, kulak kiri birikmesi ve daha birçok nedenden kaynaklanabilir.
Ani iletim tipi işitme kaybının en yaygın nedenlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.
Orta Kulak Enfeksiyonları (Otitis Media)
Orta kulak enfeksiyonu veya orta kulak iltihabı olarak da bilinir. Viral veya bakteriyel enfeksiyonların orta kulakta iltihaplanmaya ve sıvı birikmesine neden olmasıyla ortaya çıkar. Bu enfeksiyonlar, sesin iç kulağa ulaşmasını engelleyerek duymayı zorlaştırabilir.
Uygun bakımla, bu tür ani işitme kaybı genellikle geçicidir. Ancak sık görülen kulak enfeksiyonları zamanla kalıcı hasara neden olabilir.
Kulak Kiri Birikimi (Serümen)
Kulak kiri (serümen), kulaklarımızı korumak, temizlemek ve yağlamak için kulak kanalındaki bezler tarafından doğal olarak üretilir. Ancak, çok fazla kulak kiri biriktiğinde veya sıkıştığında, kulak kanalını tıkayabilir ve aniden ortaya çıkmış gibi görünen geçici işitme kaybına yol açabilir.
Kulak Barotravması
Uçakta uçarken veya havuza daldıktan sonra kulaklarınızda tıkanıklık hissettiniz mi hiç? Su veya hava basıncı çok hızlı değiştiğinde, bazen iç kulağınızdaki basınç dengelenmeye vakit bulamaz ve kulak zarı gerilir veya şişer.
Ani İşitme Kaybı Tedavileri
Siz veya sevdiğiniz biri ani işitme kaybı yaşarsa, mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım almanız çok önemlidir. Erken tedavi, iyileşme şansını artırır ve daha fazla hasarın önlenmesini sağlar.
Ani işitme kaybının tedavi seçenekleri, altta yatan nedene bağlı olarak değişecektir ancak şunları içerebilir:
- Enfeksiyonlar için antibiyotikler veya antiviraller
- İç kulaklardaki iltihabı azaltmak için kortikosteroidler
- Otoimmün kaynaklı işitme kaybı için bağışıklık baskılayıcı ilaçlar
- Dolaşım sorunları için vazodilatörler veya hiperbarik oksijen tedavisi (HBOT)
Bazı hafif vakalarda işitme kendiliğinden geri gelebilir, ancak tıbbi yardım almak yine de çok önemlidir. Kalıcı işitme hasarı meydana gelirse, reçeteli işitme cihazları günlük iletişimi ve yaşam kalitesini iyileştirmek için güvenilir bir tedavi seçeneğidir.
Hak Ettiğiniz Kişiselleştirilmiş Bakımla İşitmenizi Koruyun
Ani işitme kaybı kafa karıştırıcı bir deneyim olabilir, ancak yalnız değilsiniz. Siz veya sevdiğiniz biri ani işitme kaybı belirtileri yaşıyorsa veya risk altında olabileceğinizi düşünüyorsanız, derhal profesyonel yardım almanız önemlidir.
Güler yüzlü ve bilgili işitme uzmanlarımız, tüm işitme bakımı ihtiyaçlarınızda size yardımcı olmaya hazır. Yakınınızdaki bir Audibel kliniğini bulun ve hemen randevu alın. Yakınınızdaki kliniklere bakmak için tıklayınız.
Referanslar
- Sudden deafness. (2018, September 14). NIDCD. https://www.nidcd.nih.gov/health/sudden-deafness
- What is Ménière’s disease? — diagnosis and treatment. (2024, August 15). NIDCD. https://www.nidcd.nih.gov/health/menieres-disease
- Li, X., Cao, Z., Chen, F., Yang, D., & Zhao, F. (2023). Sensorineural Hearing loss in Autoimmune Diseases: A Systematic review and Meta-analysis. The Journal of International Advanced Otology, 19(4), 277–282. https://doi.org/10.5152/iao.2023.22991
- Sowula, K., Szaleniec, J., Stolcman, K., Ceranowicz, P., Kocoń, S., & Tomik, J. (2021b). Association between Sudden Sensorineural Hearing Loss and Lyme Disease. Journal of Clinical Medicine, 10(5), 1130. https://doi.org/10.3390/jcm10051130
- Diabetes and Hearing loss | American Diabetes Association. (n.d.). https://diabetes.org/about-diabetes/complications/hearing-loss/diabetes-and-hearing-loss
- Agarwal, S., Mishra, A., Jagade, M., Kasbekar, V., & Nagle, S. K. (2013b). Effects of hypertension on hearing. Indian Journal of Otolaryngology and Head & Neck Surgery, 65(S3), 614–618. https://doi.org/10.1007/s12070-013-0630-1
- American Speech-Language-Hearing Association. (n.d.). Ototoxic medications (Medication effects). https://www.asha.org/public/hearing/ototoxic-medications/?_gl=1*qeet0j*_gcl_au*MjA4MTEzMDc1OC4xNzQzNTIzNzA5
- Nascentes, S. M., De Oliveira Henrique Paulo, E. A., De Andrade, E. C., Da Silva, A. L., Vassoler, T. M. F., & Scanavini, A. B. A. (2007b). Sudden deafness as a presenting symptom of acoustic neuroma: case report. Brazilian Journal of Otorhinolaryngology, 73(5), 713–716. https://doi.org/10.1016/s1808-8694(15)30134-8
- Kuo, C., Shiao, A., Wang, S., Chang, W., & Lin, Y. (2016). Risk of sudden sensorineural hearing loss in stroke patients. Medicine, 95(36), e4841. https://doi.org/10.1097/md.0000000000004841
