Gürültüye bağlılı işitme kaybı (GBİK), en yaygın işitme kaybı türlerinden biridir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, dünyada milyonlarca insan GBİK’e sahiptir. Adından da anlaşılacağı gibi, bu durum yüksek seslere maruz kalmaktan kaynaklanır. Silah sesi gibi yüksek sesli bir olaya yakın olmak veya uzun süre yüksek seslere maruz kalmaktan kaynaklanabilir. Gürültü kaynaklı işitme kaybı kalıcıdır, ancak neyse ki önlenebilir. Bu yazıda, GBİK’in en yaygın nedenlerini inceleyecek ve yüksek seslerde işitmenizi nasıl koruyacağınıza dair ipuçları vereceğiz.
Ne Kadar Yüksek Ses Çok Yüksek Sayılır?
İşitme duyunuzu yüksek seslerden korumak için, kulaklarınız için ne kadar yüksek sesin “çok yüksek” olduğunu anlamak çok önemlidir. Ses yoğunluğu, belirli bir zaman diliminde belirli bir alandan geçen ses enerjisi miktarıdır. Genellikle desibel (dB) cinsinden ölçülür. Desibel ne kadar yüksekse, ses o kadar yüksektir. Ancak insan kulakları tüm ses dalga boylarına eşit derecede duyarlı değildir, bu nedenle ses dalgalarının ne kadar yoğun olduğu ve ne kadar yüksek göründüğü her zaman aynı şey olmayacaktır. Bir desibel ölçer taşımak pek pratik olmadığından (akıllı telefonlar için uygulamalar olsa da), kulaklarımızın maruz kaldığı gürültü derecesini tahmin etmek için bazı yaygın sesleri kıstas olarak kullanabiliriz. Örneğin, yumuşak bir fısıltı yaklaşık 30 dBA, gazla çalışan bir yaprak üfleyici yaklaşık 82 dBA ve yakın mesafeden bir siren 120 dBA’dır.
Ayrıca, önemli olanın sadece sesin ne kadar yüksek olduğu olmadığını unutmamak önemlidir. Maruz kalma süresi de önemlidir. Bazı ses seviyelerine maruz kalmak anında hasara neden olabilirken, bazılarının etkisi daha kümülatiftir.
70 Desibelin Üzerindeki Gürültüye Uzun Süre Maruz Kalmak İşitme Kaybına Neden Olabilir
Sesler, insan kulağı tarafından nasıl algılandığına göre ölçüldüğünde, ağırlıklı desibel veya dBA cinsinden ölçülür. Riskin belirlenmesi, dBA seviyesi, maruz kalma süresi ve maruz kalma sıklığını içeren bir hesaplamaya dayanır.
Aşağıdaki tablo, CDC’ye göre belirli dBA seviyelerinin işitmenizi etkilemeye başlamasının ne kadar sürebileceğini özetlemektedir.
Örnekler çeşitli kaynaklardan alınan tahminlerdir ve sese olan uzaklığınız gibi birçok faktör bunları etkileyebilir. Tahmini dBA değerine süre ve frekansı eklediğinizde, proaktif olmanın ve maruziyetinizi önleyerek veya sınırlandırarak işitmenizi korumak için önlemler almanın ne kadar önemli olduğunu görebilirsiniz.
100 Desibelin Üzerindeki Gürültü Anında İşitme Kaybına Neden Olabilir
105 dBA’nın üzerindeki aşırı ses seviyeleri, işitme duyunuza ve iç kulağınıza neredeyse anında zarar verebilir. İşitme duyunuzu korumak için bu yüksek seslerden mümkün olduğunca kaçınmanız önemlidir. Aşağıdaki tablo, CDC’ye göre daha yüksek dBA seviyelerinin işitme duyunuzu etkilemeye başlamasının ne kadar sürebileceğini göstermektedir.
Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı (GBİK) Nasıl Önlenir?
GBİK birçok farklı şekilde ve birçok farklı ortamda ortaya çıkabilir. Ancak, kaçınılması gereken sesleri bilmek, gürültü kaynaklı işitme kaybından korunmanıza yardımcı olacak bir strateji belirlemenize yardımcı olabilir. Bazı yüksek seslere maruz kalma durumları tahmin edilemese de, tehlikeli derecede yüksek seslerin çoğu önlenebilir, sınırlandırılabilir veya azaltılabilir.
İşitmenizi Her Gün Koruyun
Herkes hayatının bir noktasında yüksek seslerle karşılaşır ve bunlardan her zaman kaçınılamaz. İşitme sağlığınızı düşünmeye başladığınızda, bazı seslerin işitme kalitenize ne kadar zarar verebileceğini öğrendiğinizde şaşırabilirsiniz. Neyse ki, işitme duyunuzu her gün korumanın ve işitme kaybı riskinizi azaltmanın birçok kolay yolu var. İşte başlamanıza yardımcı olacak bazı ipuçları:
- Daha kısa süreler boyunca daha yüksek sesli ev aletleri kullanın
- Bulaşık makinesi gibi cihazları yatmadan önce çalıştırın
- Gürültülü aletler veya cihazlar kullanırken kulak koruması takın
- Kulaklıklarınızı/kulaklıklarınızı ve stereo sisteminizi güvenli bir ses seviyesinde tutun
- Trafikte ve yoğun yollarda aracınızın camlarını kapalı tutun
- Yürürken gürültülü inşaat alanları gibi alanlardan kaçının
- Evde, işte ve arabada kulak tıkacı bulundurun (ancak, araç kullanırken bunları kullanmak güvenli değildir ve bazı eyaletlerde yasadışıdır)
Gürültülü Ortamlarda İşitmenizi Koruyun
Günlük gürültülere ek olarak, spor veya müzik etkinlikleri gibi birçok gürültülü ortam da işitme duyunuzu riske atabilir. Bu tür ortamlarda sık bulunmasanız bile, gürültü kaynaklı işitme kaybını önlemenin en iyi yolu uygun işitme koruması kullanmaktır. Konserler, spor etkinlikleri, gece kulüpleri veya partiler gibi eğlencelerin tadını çıkarırken, işitme sağlığınızı ön planda tutabilir ve eğlenebilirsiniz. Bu gürültülü ortam ve durumlarda işitmenizi korumak için birkaç öneri:
- Gürültüyü engelleyin: Uygun şekilde takılmış kulak tıkacı veya kulaklık takın
- Konuşmaları daha sonraya saklayın: Birinin kulağına bağırmaktan kaçının
- Mesafeyi artırın: Konser hoparlörlerinden mümkün olduğunca uzak durun
- dBA’yı öğrenin: dBA’ları belirlemek için bir akıllı telefon ses seviyesi uygulaması kullanın
- 10 dakikalığına lobi veya büfe gibi daha sessiz alanlara çekilin
- Maruziyeti azaltın: Geç gelin, erken ayrılın veya yalnızca gösterinin en sevdiğiniz, mutlaka görmeniz gereken bölümleri için kalın
İş yerinde İşitmenizi Koruyun
Birçok meslek, çalışanlarını her gün gürültülü ortamlarda çalıştırır. Bu tür işyerlerinin çoğu, OSHA (İş Sağlığı ve Güvenliği İdaresi) tarafından maruziyeti azaltma, gürültü seviyelerini düşürme ve kişisel kulak koruması sağlama konusunda zorunlu kılınmıştır.
Bu meslekler şunları içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir:
- Madenciler
- İlk müdahale ekipleri
- Havaalanı yer ekipleri
- Üretim işçileri
- Metal ve demir işçileri
- Yarış arabası sürücüleri ve pit ekipleri
- Tersane ve demiryolu işçileri
- Ekipman/makine operatörleri
- Yol, köprü ve tünel inşaatçıları
- Müzisyenler, sahne ve ses ekipleri
- İnşaat ve yıkım işçileri
OSHA’nın tavsiye ettiği şeylerden bazıları şunlardır:
- Ses bariyerleri
- Ses emilimi
- Kaynak muhafazaları
- Artırılmış yalıtım
- Sessiz sistemler için mühendislik seçenekleri
- Yeterli molalarla maruziyeti sınırlayın
- Daha sessiz çalışan makineler satın almak
- Kulak korumasının sağlanması ve kullanımının zorunlu kılınması
- Daha gürültülü çalışmalardan kaçınmak için makinelerin iyi durumda tutulması
Yukarıda listelenen ve yüksek seslere maruz kalınan işlere ek olarak, zamanla işitme kaybına neden olabilecek daha düşük gürültü seviyelerine sahip meslekler de vardır. Bu çalışma ortamları, çalışanları sürekli konuşma uğultusu, mikserler, anons sistemleri, müzik veya yüksek sesli ekipmanların periyodik kullanımı gibi durumlara maruz bırakır. Unutmayın, sekiz saat veya daha uzun süre 80 dBA gürültü seviyelerine maruz kaldığınızda işitme duyunuza zarar verebilirsiniz. Kumarhaneler, gece kulüpleri veya kalabalık restoranlar gibi yerlerde çalışan kişiler için, bu kuruluşlardaki gürültüye uzun süre maruz kalmanın zararlı etkileri olabilir. Bu gürültülü çalışma ortamlarında işitme duyunuzu korumak için uygun olduğunda koruyucu kullanın, maruziyeti sınırlayın ve mümkün olduğunda kendinizi kaynaktan uzaklaştırın veya engelleyin.
Yıllık İşitme Sağlığı Muayeneleriyle İşitmeniz Koruyun
Gürültülü ortamlara uygun önleyici tedbirlerle hazırlıklı olmak ve uyum sağlamak, sizi gürültü kaynaklı işitme kaybına karşı koruyabilir. Gürültüye neden olabilecek ses seviyelerini anlayarak, yüksek seslerde işitmenizi daha iyi koruyabilirsiniz. Türkiye genelindeki işitme kliniklerimizden herhangi birinde işitme sağlığı muayenesi yaptırarak işitmenizi korumaya yönelik ilk adımı atmanızı öneririz. Son derece deneyimli işitme sağlığı uzmanlarımız, işitme keyfini yıllarca yaşamaya devam etmenizi istiyor! Yakınınızdaki kliniklere bakmak için tıklayınız.
